Αρθροπλαστική είναι μια ορθοπαιδική χειρουργική επέμβαση κατά την οποία οι επιφάνειες μιας φθαρμένης άρθρωσης (συχνότερα του γόνατος ή του ισχίου) αντικαθίστανται, επαναδιαμορφώνονται και ευθυγραμμίζονται στην προγενέστερη φυσιολογική κατάσταση. Είναι επέμβαση που διενεργείται σχεδόν αποκλειστικά σε τακτική βάση, σε αντίθεση με άλλες επεμβάσεις που έχουν την έννοια του επείγοντος.
Σκοπός της αρθροπλαστικής είναι ο περιορισμός ή και η πλήρης εξάλειψη του πόνου και η αποκατάσταση της λειτουργικότητας της πάσχουσας άρθρωσης, με αποτέλεσμα σημαντική βελτίωση στην κίνηση (βάδιση, άθληση κ.α) και στην ποιότητα ζωής του ασθενούς γενικότερα.
Η εμφάνιση της αρθροπλαστικής ήταν μια χειρουργική καινοτομία με τεράστιο αντίκτυπο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, που μέχρι τότε ήταν καταδικασμένοι σε περιορισμό των δραστηριοτήτων τους, έως και πλήρη καθήλωση τους σε αναπηρικό αμαξίδιο ή στο κρεββάτι. Αυτό οδήγησε το 2007 το παγκοσμίου φήμης επιστημονικό περιοδικό The Lancet στο να ονομάσει την ολική αρθροπλαστική ισχίου (εκτελέστηκε από τον Sir John Charnley to 1962) ως την “Επέμβαση του 20ού Αιώνα”.
Ο τύπος της αρθροπλαστικής που έχει επικρατήσει στη σύγχρονη εποχή περιλαμβάνει οστεοτομίες και αφαίρεση των πασχόντων αρθρικών ιστών και αντικατάστασή τους με προσθετικά υλικά, με τελικό αποτέλεσμα μια νέα,τεχνητή άρθρωση. Οι διαρκείς εξελίξεις στις χειρουργικές τεχνικές, το είδος των χρησιμοποιούμενων υλικών και τα πρωτόκολλα αποκατάστασης έχουν οδηγήσει σε ραγδαία βελτίωση των αποτελεσμάτων μετά από μια τέτοια επέμβαση, με σημαντικό περιορισμό των επιπλοκών και επιβίωση των υλικών που προσεγγίζουν ή και ξεπερνούν την 20ετία.
Η συχνότητα των εκτελούμενων αρθροπλαστικών αυξάνει συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Υπολογίζεται πως κάθε χρόνο στις ΗΠΑ γίνονται 1.000.000 επεμβάσεις τέτοιου είδους, ενώ μέχρι το 2030 προβλέπεται πως ο αριθμός αυτός θα 4πλασιαστεί. Το ετήσιο κόστος υπολογίζεται μεταξύ 11 και 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Όλες οι οικονομοτεχνικές μελέτες όμως, που δημοσιεύονται αποδεικνύουν το οικονομικό όφελος για τα συστήματα υγείας των χωρών διότι η συνολική επιβάρυνση (νοσηλείες, φαρμακευτική δαπάνη, χαμένες μέρες εργασίας κτλ) που προέρχεται από τους ασθενείς που χρήζουν αρθροπλαστικής είναι πολλαπλάσια του κόστους των χειρουργικών επεμβάσεων.
Οι παθήσεις που πιθανόν να οδηγήσουν έναν ασθενή σε αρθροπλαστική είναι πολύ συχνές στον γενικό πληθυσμό. Αφορούν συχνότερα γυναίκες και ηλικίες άνω των 60 ετών, χωρίς όμως οι άνδρες ή οι νεότερες ηλικίες να αποκλείονται. Η οστεοαρθρίτιδα, ρευματικές παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, παλαιότεροι τραυματισμοί και κατάγματα, η συγγενής δυσπλασία του ισχίου κ.α είναι οι σημαντικότερες αιτίες για την ανάγκη κάποιος να υποβληθεί σε αρθροπλαστική. Οι παθήσεις αυτές συνεπάγονταν εξαιρετικά μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό κόστος, καθώς μέχρι την εμφάνιση της αρθροπλαστικής ως θεραπευτικής επιλογής οι πάσχοντες ήταν συχνά καταδικασμένοι σε μόνιμες και βαριές αναπηρίες.
Οι πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν θρόμβωση, λοίμωξη, μηχανική φθορά και χαλάρωση των υλικών, ανάγκη για επέμβαση αναθεώρησης της αρθροπλαστικής κ.α. Η διαρκής εξέλιξη στην πρόοδο των ετών που πέρασαν από την πρώτη επέμβαση και αφορά τη χειρουργική τεχνική, την τεχνολογική εξέλιξη στον τομέα της παραγωγής νέων και καλύτερων υλικών,όπως επίσης και η συσσωρευμένη επιστημονική γνώση σχετικά με την μετεγχειρητική αποκατάσταση και τα αίτια των πιθανών επιπλοκών μείωσαν δραστικά τα ποσοστά των αποτυχημένων επεμβάσεων κάτω του 2 %.
Συμπερασματικά λοιπόν, η αρθροπλαστική είναι ένα σημαντικό όπλο στη φαρέτρα των θεραπευτικών μας επιλογών, όταν βέβαια γίνεται με τις σωστές ενδείξεις, από καλά εκπαιδευμένους χειρουργούς και ακολουθώντας τις σύγχρονες διεθνείς οδηγίες.